Saygıdeğer Bakanımız Sayın Koca,
Konu: İstanbul Protokolü Eğitimleri
İstanbul Protokolü, 1999 yılında 15 ülkeden çok sayıda hak örgütü üyesi, hukukçu, hekim, sağlık çalışanı, psikolog, felsefeci ve insan hakları aktivistinin bilgi ve deneyimleri ile oluşturulmuş ve 2000 yılında BM tarafından kabul edilmiştir. Tüm dünyada ve ülkemizde sağlıkçıların, hukukçuların ve insan hakları alanında çalışanların başvuracakları hukuki ve tıbbi bir kılavuz olan Protokol; 2022 yılında 51 ülkeden 180’den fazla uzmanın çalışması sonucu güncellenmiş ve 2023 yılında Türkiye İnsan Hakları Vakfı tarafından Türkçeye çevrilmiştir.
Türkiye’de İstanbul Protokolü eğitimleri bugüne kadar üniversitelerde adli tıp anabilim dalları tarafından asistan ve tıp fakültesi öğrencilerine lisans ve uzmanlık eğitimleri sırasında müfredat içinde verilirken, TİHV ve TTB tarafından da eğitimler yurt içi ve yurt dışında sağlık ve hukuk alanında çalışanlara verilmeye devam etmiştir. 2007-2009 yılları arasında ise Avrupa Birliği Projesi kapsamında, Sağlık Bakanlığı, Adli Tıp Uzmanları Derneği, Türk Tabipleri Birliği, Adli Tıp Kurumu, Türkiye İnsan Hakları Vakfı ve Adalet Bakanlığı iş birliği ile 5 gün süren eğitici eğitimleri ve sonrasında eğiticiler ve usta eğiticiler ile sahada çalışan hekimlerin 3 gün süren ‘İstanbul Protokolü’ eğitimleri gerçekleşmiştir. Gerek eğitici eğitimleri gerekse de uygulayıcılara yönelik eğitimler öncesinde eğitim materyalleri, eğitim programı ve içeriklerin belirlenmesi dünyada da İstanbul Protokolü Eğitimlerinin standardını oluşturmuştur. Bu birlikteliğin getirdiği ve zenginleştirdiği bilgi birikimi, deneyim, olgu ve raporlama örnekleri, katılımcıların da sorumluluk aldığı interaktif eğitimler bilgi, farkındalık, tutum ve beceri geliştirilmesine katkı vermiştir.
İşkenceyle mücadele ve işkencenin önlenmesinde BM’in yegane kılavuzu olan İstanbul Protokolü’nün sağlık alanında çalışanlar tarafından bilinmesi ve uygulamada kullanmaları için gösterilecek her türlü çaba kuşkusuz çok kıymetlidir. Bakanlığınızca 29.03.2022-01.04.2022 tarihlerinde Antalya’da yapıldığı öğrenilen ve Bakanlık bünyesinde farklı illerde çalışan 90 civarında adli tıp uzmanına yönelik “İstanbul Protokolü hizmet içi eğitici eğitimi” de bu kapsamda oldukça anlamlı olup bu çalışma Adli Tıp Uzmanları Derneği (ATUD) Yönetim Kurulu olarak bizde de heyecan yaratmıştır.
İstanbul Protokolü’nün 2022 güncellemesi ise bakanlığınızın “İstanbul Protokolü hizmet içi eğitici eğitimi” sonrasında Haziran 2022 tarihinde Cenevre’de BM’de yapılan bir toplantı ile paylaşılmıştır. Halen İstanbul Protokolü 2022 baskısıyla ilgili eğitim içeriklerinin gözden geçirilmesi, eğitim materyalleri ve eğitim modülünün güncellenmesi çalışmaları sürdürülmektedir.
Bakanlığınızca 29.03.2022-01.04.2022 tarihleri arasında Antalya’da gerçekleştirilen eğitimler öncesinde Türkiye’de “İstanbul Protokolü”nün yazım sürecinde yer alan derneğimiz başta olmak üzere kişi ve kuruluşlarla paylaşılmaması, öğrenildiği kadarıyla eğitici eğitiminin içeriği ve süresi (2 gün 5 başlık) ile eğitim sonrasında İstanbul Protokolü”nün 2022 baskısının BM tarafından onaylanması “İstanbul Protokolü Eğitici Eğitimleri” nin yanı sıra bu eğitimi alan kişilerin verecekleri “İstanbul Protokolü Eğitimleri”nin de yetersiz olmasına yol açacaktır.
Bakanlığınıza bağlı çalışan adli tıp uzmanlarının “İstanbul Protokolü” kapsamında sahadaki diğer hekimleri eğitmesi gibi bir uygulamaya başlanarak Ankara ve Erzurum illerinde bu eğitimlerin yaptırıldığı, diğer illerde de Sağlık Müdürlükleri tarafından bakanlığınıza bağlı çalışan adli tıp uzmanlarına bu eğitimleri vermeleri istenen resmi yazıların gönderildiğini öğrenmiş bulunuyoruz.
İstanbul Protokolü eğitimlerinin; sadece Sağlık Bakanlığı değil konunun bileşenleri olan tüm kurum ve kuruluşlarının da yer aldığı bir çalışma sonrası planlanarak yapılmasını önemsiyoruz. Adli Tıp Uzmanları Yönetim Kurulu olarak İstanbul Protokolü eğitici eğitimlerinin ve eğitimlerinin planlanması ve yürütülmesi konusunda sorumluluk almaya hazır olduğumuzu belirtmek istiyoruz.
ATUD olarak BM İstanbul Protokolü kılavuzunun hazırlanması ve güncellenmesine katkı veren derneğimizin yanı sıra bu çalışmaları Türkiye’de gerçekleştiren, alanda ve eğitimlerde deneyimi olan kişi ve kuruluşların da sunacağı katkı ile işkencenin tespiti, belgelenmesi ve rehabilitasyonu süreçlerinde yararlı ve önemli adımlar atılacağına inanıyoruz.
Bu konuda en kısa zamanda derneğimize dönüş yapacağınız umuduyla çalışmalarınızda kolaylıklar dileriz. 20.09.2023
ADLİ TIP UZMANLARI DERNEĞİ
YÖNETİM KURULU